Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasynyń uıymdastyrýymen kıeli Túrkistan shaharynda «Islam jáne uly dala órkenıeti» atty taqyryp aıasynda respýblıkalyq ǵylymı-tájirıbelik konferensıa ótti, dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparat agenttigi.

Konferensıa maqsaty – Islamnyń damýyna úles qosý, qazaq topyraǵynan shyqqan tanymal dinı tulǵalardyń eńbegin nasıhattaý, rýhanı birtutas qoǵam qurýǵa úles qosý, jastardyń dinı kózqarasynyń radıkaldanýyna jol bermeý, túrki-musylman jurtshylyǵynyń Islam dinin qabyldaýyna erekshe yqpal etken Q. A. Iaassaýıdiń shyǵarmalaryn óskeleń urpaqqa ónege etý, din men dástúrdi jańǵyrtý, jalpy qazaq rýhanıatynyń damýyna yqpal etý, t.b.

Delegattar konferensıa jumysyn Qoja Ahmet Iassaýı kesenesin zıarat etip, din ǵulamalary men ult maqtanyshtaryna arnap arnaıy Quran aıattaryn baǵyshtap, duǵa jasaýdan bastady.

Konferensıaǵa Ońtústik Qazaqstan oblysy ákiminiń birinshi orynbasary Álipbek Óserbaev,  Bas múftı Serikbaı qajy Oraz, oblystyq máslıhat depýtaty Ábilqasym Dosbolov, Mádenıetter men dinderdiń halyqaralyq ortalyǵynyń dırektory Aıdar Ábýov, tarıh ǵylymdarynyń doktory Bolat Kómekov, Iasaýı ǵylymı zertteý ortalyǵynyń dırektory Dosaı Kenjetaı, fılologıa ǵylymdarynyń doktory Shámshadın Kerim, L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazıa ulttyq ýnıversıtetiniń dosenti Omar Jáleluly, QMDB Ǵulamalar Keńesiniń músheleri, oblystyń bas ımamdary, teolog-ǵalymdar qatysty.

Oblys ákiminiń orynbasary Álipbek Óserbaev aımaq basshysy Janseıit Túımebaevtyń konferensıa qonaqtaryna joldaǵan quttyqtaý sózin jetkizip, aıtýly basqosýǵa sáttilik tiledi.

Minberde sóz alǵan Bas múftı Serikbaı qajy Oraz qazaq halqynyń dástúrimen sabaqtas orta azıalyq dinı mekteptiń rólin arttyrý qajettigin aıryqsha atap ótti.

«Men, osydan 3 jyl buryn buqaralyq aqparat quraldarynda dástúrimizge, bolmysymyzǵa, dinı saladaǵy jolymyzǵa jaqyn keletin orta azıalyq dinı mekteptiń rólin qaıta jańǵyrtý týraly bastama kóterdim. Qazaqstan jáne Ortalyq Azıada birtutas musylman úmbetin qalyptastyrý ıdeıasynan týǵan bul bastama kórshi elderdegi din qaıratkerleri men ózimizdiń ǵulama-ǵalymdarymyz tarapynan qoldaýǵa ıe boldy. Qazaq musylmandyǵynda burynnan qalyptasyp, dala halqynyń bolmysymen, tabıǵatymen biteqaınasyp ketken mektep ejelgi Maýrennahr musylmandaryn ortaq maqsatqa úndedi. Dinniń túp negizine súıengen dinı erejelerdi berik ustanýymyz – birligimizdiń nyǵaıa túsýine jańa múmkindikter týǵyzady dep esepteımin. Búgingi qazaq qoǵamynda din jaıly túsinik pen pikir ekige jarylǵany jasyryn emes. Biri – ıslam arabtanýdyń alǵysharty, qazaqty joıý dese, ekinshisi, dinı senimdi kórsoqyrlyq dep baǵalaıdy. Osy eki taraptyń oıyndaǵy saýalǵa ortaq jaýapty orta azıalyq dinı mekteptiń joly men jón-joralǵylary dál bere alady dep tujyrymdaımyn. Allaǵa shúkir, biz álmısaqtan musylmanbyz. Ózgeniń mádenıeti men dinı jolymen júrýge mindetti emespiz. Ózimizdiń dúnıe tanym men  turmys saltymyzben ádemi úılesken dinı jolymyz, Haqty taný daǵdymyz bar. Ony osy qasıetterden ajyratýǵa, basqa arnaǵa burýǵa eshkimniń qaqysy joq, – dep atap ótti Bas múftı Serikbaı qajy Satybaldyuly.

Mádenıetter men dinderdiń halyqaralyq ortalyǵynyń dırektory Aıdar Ábýov Dinı basqarmanyń Túrkistan qalasy boıynsha ókildik jumysyn jetildirip, kıeli shahardyń kelbetin aıshyqtaıtyn ǵylymı jobalardy júzege asyryp, tyń eńbekter shyǵarýdy usyndy.

Al Iassaýı ǵylymı zertteý ortalyǵynyń dırektory, fılosofıa ǵylymdarynyń doktory, profesor Dosaı Kenjetaı: «Múftıattyń bastamasymen tuńǵysh ret kıeli Túrkistan qalasynda tálimi men taǵylymy mol konferensıa ótti. Bul qazaq rýhanıaty úshin tarıhı oqıǵa boldy. Bas múftı-haziretimiz Serikbaı qajy Oraz bastaǵan din ǵulamalarynyń túrki jurtynyń ıslamdy qabyldaýyna yqpal etken Qoja Ahmet Iassaýıdiń kesenesine zıarat etip, taǵylymdy basqosýǵa uıytqy bolýy – úlken jaqsylyqtyń nyshany», - degen pikirin jetkizdi.

Konferensıaǵa Almaty men Astanadan arnaıy kelgen ǵalymdar, tarıhshylar, dintanýshylar kıeli Túrkistan tórinde ótken basqosýda  ulttyq tabıǵatymyzben sabaqtas sharıǵattaǵy mazhabymyz ben tanymdyq mektebimizdi tuǵyrlap, úzilgenimizdi jalǵap, joǵaltqanymyzdy qaıta túgendep alý máseleleri tóńireginde baıandama jasady. Sonymen qatar Elbasy Nursultan Nazarbevtyń «Rýhanı jańǵyrý» bastamasynyń máni men mańyzy, halqymyzdyń rýhanı ómirindegi ózgerister sóz boldy.

Konferensıaǵa qatysqan profesorlar – Bolat Kómekov, Dosaı Kenjetaı, Shámshadın Kerim, Aıdar Ábýov, t.b. ǵalymdar múftıatttyń bastamasymen jaryq kórgen salt pen dinı sanasynyń úılesimdiligin pash etetin «Din men dástúr» kitaptary men tarıhı-dinı jolymyzdy aıshyqtaıtyn «Dástúrli Islam jaýharlary» eńbegin mektep pen joǵary oqý oryndarynda qosymsha pán nemese tárbıe saǵaty retinde oqytý týraly usynysqa qoldaý bildirdi.

Aıta keter jaıt, Dinı basqarma ǵalymdary bul izdenistermen toqtap qalmaı, jýyq arada «Uly dala tósindegi Islam» atty aýqymdy eńbekti shyǵarýǵa kirisip ketti. Ǵaldymdar osy ıgi bastamaǵa atsalysýǵa nıet bildirdi. Atalǵan dinı hám rýhanı baǵyttaǵy eńbekterdi jastardyń sanasyna sińirý –  barshaǵa ortaq saýapty is.

Konferensıa sońynda delegattar basqosýdyń negizgi ıdeıasyna aınalǵan dinı tanym men sal-dástúrimizben úılesken ortaazıalyq dinı mektebimizdi jańǵyrtyp, birtutas musylman úmbetin qalyptastyrý bastamasyn quptap, barsha musylman qaýymdy dindi ozbyrlyq áreketter men saıası jáne jeke múddeler úshin paıdalanýdy kózdeıtinderge ilespeýge, jalpyǵa ortaq adamgershilik qundylyqtardy nasıhattaýǵa shaqyryp, úndeý joldady.